Podstawowym założeniem szeroko rozumianych zabiegów z zakresu medycyny estetycznej jest usunięcie naturalnych niedoskonałości, które rzutują na aparycję klientów, a w konsekwencji: poprawa ich jakości życia poprzez podniesienie poziomu zadowolenia z własnego wyglądu. Prawidłowo wykonany zabieg kosmetyczny skutkuje korektą wizerunku, której oczekiwane skutki są widoczne na pierwszy rzut oka, przy jednoczesnym braku śladów ingerencji z zewnątrz, które mogłyby zdradza, że klient skorzystał z usług kosmetyczki lub specjalisty z zakresu medycyny estetycznej. Galopujący postęp technologiczny i innowacyjność rozwiązań wdrażanych w przemyśle kosmetycznym, sprawia że współcześnie, mijając na ulicy nieznaną osobę, która poddała się prawidłowo wykonanemu zabiegowi estetycznemu, w zasadzie nie jesteśmy w stanie stwierdzić, że jakakolwiek modyfikacja jej wyglądu, w ogóle miała miejsce. Problem – zarówno dla klienta, jak i osoby wykonującej zabieg, pojawia się wówczas, kiedy zabieg został wykonany nieprawidłowo. W takich sytuacjach wizyta w zakładzie kosmetycznym, zamiast upiększenia, kończy się oszpeceniem, zaś konsekwencje nieudanego zabiegu mogą być widoczne nawet przez długi czas. Jak wyglądają zasady odpowiedzialności podmiotów, trudniących się wdrażaniem zabiegów kosmetyczno-estetycznych? Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby domagać się rekompensaty za nieudany zabieg? Jaki wygląda katalog świadczeń przysługujących poszkodowanym? Zapraszam do lektury artykułu.

Nieprawidłowo wykonany zabieg medycyny estetycznej – przesłanki i objawy

Niezadowolenie klienta związane z następstwami wykonania zabiegu kosmetycznego, może wynikać z wielu czynników, niekiedy obiektywnych, a niekiedy subiektywnych, stanowiących pochodną gustu klienta i jego indywidualnego przeświadczenia o tym co jest efektowne, a co nie. Lista objawów sugerujących, że doszło do nieprawidłowego wykonania zabiegu jest niezwykle szeroka, a przypadki takie jak: opadające powieki, poparzenia stanowiące pozostałość po nieumiejętnie przeprowadzonej depilacji laserowej, guzy zniekształcające twarz, porażenia nerwowe, a nawet infekcje wirusowe stanowiące powikłania po zabiegu wstrzyknięcia botoksu – stanowią wierzchołek góry lodowej objawów, które mogą stanowić efekt niepomyślnie przeprowadzonego zabiegu.

Nieprawidłowo wykonanym zabiegiem estetycznym jest zabieg, który został wykonany niezgodnie z zasadami sztuki kosmetycznej. O ile w kategoriach błędu należy rozważać skutki nietypowe, o których klienta nie poinformowano i na które klient nie wyrażał zgody, tak z drugiej strony: zakład kosmetyczny będzie mógł zwolnić się od odpowiedzialności co do konsekwencji, o których klient został poinformowany i na które wyraził zgodę, korzystając z usługi.

Na gruncie spraw związanych z dochodzeniem roszczeń odszkodowawczych, w związku z wadliwie wykonanymi zabiegami kosmetycznymi, pionierskim orzeczeniem aktualnym także współcześnie, okazał się być wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września z 1980 r. (sygn. akt: II CR 280/80), w którym Sąd przedstawił pogląd, zgodnie z którym pacjent poddający się zabiegowi kosmetycznemu powinien zostać uświadomiony o wszystkich, również tych „szczególnych” – czyli wszelkich mniej lub bardziej możliwych do przewidzenia skutkach interwencji, nawet jeśli nie stwarzają one ryzyka wyższego aniżeli przeciętny. Oznacza to, że nawet jeżeli istnieje jedynie cień podejrzenia wystąpienia negatywnych skutków danego zabiegu – pacjent winien zostać w pełni jednoznacznie o tym poinformowany. W przeciwnym razie, wszelkie powikłania będą mogły stanowić podstawę do zakwalifikowania ich jako skutków wadliwie przeprowadzonego zabiegu kosmetycznego.

Odpowiedzialność kontraktowa kosmetyczki

Odpowiedzialność kosmetyczki (bądź też zakładu kosmetycznego w ramach którego kosmetyczka funkcjonuje), może przybrać trojaki charakter: kontraktowy, deliktowy lub karny.

Podstawę odpowiedzialności kontraktowej kosmetyczki stanowi umowa wiążąca ją z klientem. Zabieg, który jest aplikowany klientowi, powinien zostać wykonany zgodnie z porozumieniem stron. Co prawda, w praktyce rzadko spotykane są sytuacje, kiedy dochodzi do zawarcia tego typu umów w formie pisemnej, toteż przyjmuje się, że wykonana usługa powinna korespondować z opisem zabiegu przedstawionym ustnie przez usługodawcę bądź w ulotkach i broszurach informacyjnych prezentowanych przez salon. Zleceniodawca powinien zaś uiścić ustaloną umownie cenę oraz – o ile nie postanowiono inaczej, stawić się w określonym i miejscu i czasie na przeprowadzenie zabiegu.

W zależności o charakteru dokonywanego zabiegu, od kosmetyczki można oczekiwać uzyskania określonego efektu lub starannego działania. O ile w przypadku takich zabiegów jak: wstrzyknięcie botoksu czy zaaplikowanie kwasu hialuronowego, przedmiotem umowy jest ustalony między stronami skutek, tak w przypadku tzw. zabiegów odmładzających czy maseczek, kosmetyczka z reguły nie poniesie odpowiedzialności za osiągnięcie określonego skutku wizualnego. W tej drugiej kategorii zabiegów, kosmetyczka powinna wykazać się starannym działaniem, zgodnym ze sztuką kosmetyczną – i to wystarczy dla stwierdzenia, że należycie wykonała swój obowiązek wynikający z umowy.

Naruszenie przez kosmetyczkę obowiązków wynikających z umowy, tj. zależnie od charakteru zabiegu: nieosiągnięcie zamierzonego skutku, bądź brak starannego działania, skutkuje możliwością dochodzenia odszkodowania, na podstawie odpowiedzialności kontraktowej. Podlegająca naprawieniu szkoda może przybrać dwojaką postać – rzeczywiście poniesionej straty oraz utraconych korzyści. Poniesiona strata to wartość majątku o jaką majątek poszkodowanego został pomniejszony (co do zasady: będzie to równowartość ceny uiszczonej za usługę wykonaną wadliwie), zaś utracone korzyści to równowartość przysporzeń, które poszkodowany uzyskałby, gdyby nie doszło do nieprawidłowego wykonania zabiegu – co może mieć miejsce chociażby w przypadku modelek, które w następstwie oszpecenia u kosmetyczki nie mogą zrealizować np. odpłatnej sesji zdjęciowej.

Proces naprawienia szkody może nastąpić poprzez wypłacenie odpowiedniej kwoty pieniężnej tytułem odszkodowania albo poprzez przywrócenie stanu poprzedniego – tj. sprzed wyrządzenia szkody. W przypadku wadliwego wykonania zabiegu kosmetycznego, klient zachowuje nadto prawo do żądania zmniejszenia ceny, a nawet odstąpienia od umowy.

Odpowiedzialność deliktowa kosmetyczki

Urzeczywistnienie przesłanek uzasadniających pociągnięcie kosmetyczki do odpowiedzialności kontraktowej, nie wyklucza możliwości dochodzenia przez poszkodowanego klienta świadczenia odszkodowawczego w oparciu o odpowiedzialność deliktową – tj. powstałą w związku z wyrządzeniem szkody, stanowiącej następstwo czynu niezgodnego z prawem. Podstawę odpowiedzialności deliktowej stanowi art. 415 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Formą rekompensaty za poniesioną szkodę, w zależności od charakteru i wymiaru doznanego uszczerbku, może być m.in. odszkodowanie, zadośćuczynienie, a w poważniejszych przypadkach – także renta.

Odpowiedzialność deliktowa kosmetyczki uwarunkowana jest od kumulatywnego wystąpienia szeregu przesłanek. Przede wszystkim: musi zaistnieć szkoda lub krzywda, rozumiana jako szkoda niemajątkowa (tj. ból, cierpienie, całokształt negatywnych doświadczeń). Nadto: źródłem powstałej szkody musi być bezprawne i zawinione postępowanie sprawcy, w związku z czym istnieje możliwość stwierdzenia, że czyn sprawcy pozostaje w związku przyczynowym ze szkodą.

Co do zasady, szkodę wyrządzoną w następstwie wadliwego wykonania zabiegu z zakresu medycyny estetycznej, należy identyfikować ze szkodą na osobie, a zatem spośród szeregu świadczeń o charakterze odszkodowawczym, szczególną uwagę należy przykuć art. 444 § 1 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty, zaś na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Do wspomnianej powyżej kategorii kosztów zaliczyć można: chociażby koszty zabiegów, których wdrożenie jest niezbędne do przywrócenia poszkodowanemu stanu zdrowia oraz wyglądu sprzed chwili popełnienia błędu przez kosmetyczkę, koszty niezbędnych kosmetyków, środków regeneracyjnych i odżywczych, a w przypadku cięższych gatunkowo przypadków także koszty zabiegów medycznych, rehabilitacji, sprzętu specjalistycznego oraz wszelkich innych wydatków, których poniesienie nie byłoby potrzebne, gdyby do szkody na osobie spowodowanej wadliwie wykonanym zabiegiem, nie doszło.

Poniesienie tych wydatków powinno oczywiście zostać należycie udokumentowane, bowiem w procesie cywilnym, to na poszkodowanym ciążyć będzie powinność wykazania, że koszty zostały poniesione (warto kompletować wszelkie związane z leczeniem paragony, rachunki i faktury), jak również że poniesienie tych kosztów było niezbędne. Z perspektywy praktyki, jak również z uwagi na nieprawidłowość poglądów prezentowanych przez towarzystwa ubezpieczeniowe – często odmawiające wypłaty świadczeń w żądanych przez poszkodowanych kwotach, warto pamiętać, że poszkodowany nie ma obowiązku minimalizowania wydatków czynionych na własne leczenie. Istotne jest jedynie to, aby wydatki te były racjonalne i uzasadnione.

Osoba poszkodowana przez błędnie wykonany zabieg estetyczny, zachowuje również prawo dochodzenia zadośćuczynienia, którego pierwszorzędną funkcją jest naprawienie szkody niemajątkowej. Zadośćuczynienie służy naprawieniu szkody, której nie do wyrazić się w pieniądzu; mowa tutaj w szczególności o rekompensacie za krzywdę, rozumianą jako całokształt negatywnych doświadczeń fizycznych i psychicznych (ból, cierpienie, dyskomfort psychiczny związany z doznaniem uszczerbku na zdrowiu).

Im większa krzywda poszkodowanego, tym o wyższą kwotę zadośćuczynienia będzie mógł wystąpić – jednak należy pamiętać, iż jakakolwiek standaryzacja wysokości zasądzanych zadośćuczynień w zasadzie nie istnieje, toteż w razie potrzeby: warto skonsultować się z adwokatem celem upewnienia się, jakie kwoty są realne do osiągnięcia w Twoim indywidualnym przypadku.

Odpowiedzialność fryzjera za źle wykonany zabieg fryzjerski

Zasady odpowiedzialności za wadliwie wykonany zabieg kosmetyczny w dużej mierze odnajdą zastosowanie również w salonie fryzjerskim. Incydenty takie jak spalone włosy, nieprawidłowe strzyżenie, czy nieprofesjonalnie wykonana koloryzacja zdarzają się powszechnie, jednak konsumenci nie zawsze zdają sobie sprawę z tego, że mogą one stanowić podstawę do sformułowania roszczeń odszkodowawczych (zarówno wynikających z odpowiedzialności kontraktowej, jak i deliktowej), a nawet zadośćuczynienia.

Wykonanie zabiegu fryzjerskiego niezgodnie ze sztuką lub postanowieniami stron umowy, uprawnia zleceniobiorcę do żądania poprawy wykonanej usługi. Jeśli poprawa nie jest możliwa, nie przyniosła satysfakcjonujących skutków albo fryzjer – pomimo złożenia reklamacji, nie wdrożył poprawek w określonym terminie, zleceniobiorcy przystępuje prawo odstąpienia od zawartej umowy. Przyjmuje się, że warunkiem, który musi zostać spełniony aby powstała możliwość odstąpienia od umowy o dzieło zawartej z fryzjerem, jest istotny charakter popełnionej przez niego wady. „Istotność” ta, ma w dużej mierze ocenny charakter, w związku z czym odmowa uwzględnienia Twojego stanowiska przez fryzjera, któremu zgłaszasz reklamację, nie zawsze będzie odmową zgodną z prawem. W sytuacji, kiedy wady usługi fryzjerskiej nie są istotne, wciąż zachowujesz prawo do żądania obniżenia ceny, proporcjonalnie do zakresu popełnionych nieprawidłowości oraz wykonanej usługi.

Odpowiedzialność kosmetyczki i fryzjera – podsumowanie

• Pamiętaj! Nie każdy zabieg kosmetyczny, który nie spełnia Twoich oczekiwań, jest możliwy jako zabieg wykonany wadliwie, uprawniający do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych. Zabieg wykonany nieprawidłowo, cechuje się niezgodnością z zasadami sztuki kosmetycznej, a ponadto skutkować konsekwencjami, o których klient nie został poinformowany i na które nie wyraził zgody, przed skorzystaniem z usługi kosmetyczki.
• W zależności od charakteru zastosowanego zabiegu, klient ma prawo oczekiwać od kosmetyczki osiągnięcia określonego skutku albo skutecznego działania. Ten pierwszy przypadek, najczęściej odnajdzie zastosowanie w przypadku interwencji chirurgicznych, drugi zaś – w przypadku zabiegów pielęgnacyjnych.
• Naruszenie przez kosmetyczkę obowiązków umownych, skutkuje możliwością dochodzenia odszkodowania. Podlegająca naprawieniu szkoda, do czego kosmetyczka jest zobowiązana z tytułu obciążającej ją odpowiedzialności kontraktowej, może przybrać dwojaką postać – rzeczywiście poniesionej straty oraz utraconych korzyści.
• Oprócz odpowiedzialności kontraktowej, podstawę roszczeń wytoczonych względem kosmetyczki, która wadliwie wykonała zabieg, może stanowić odpowiedzialność deliktowa. Przesłankami, których zaistnienie jest niezbędne dla stwierdzenia tego charakteru odpowiedzialności, są: wystąpienie szkody lub krzywdy, bezprawne (tj. niezgodne ze sztuką) i zawinione postępowanie (rozumiane jako działanie lub zaniechanie) kosmetyczki, a także związek przyczynowy między postępowaniem kosmetyczki, a rzeczywiście wyrządzoną szkodą lub krzywdą.
• Katalog świadczeń przysługujących poszkodowanemu w następstwie wadliwego wykonania zabiegu estetycznego jest szeroki, jednak odpowiednia selekcja roszczeń pomiędzy: odszkodowaniem, a zadośćuczynieniem, wymaga skrupulatnej analizy sprawy, przy której niezbędna może okazać się pomoc adwokata.
• Pomiędzy zasadami odpowiedzialności kosmetyczki oraz fryzjera, zachodzi wiele podobieństw. Przypadki wadliwego przeprowadzenia zabiegu fryzjerskiego mogą również stanowić podstawę odstąpienia od umowy, żądania obniżenia ceny, a nawet żądania odszkodowania (zarówno wynikającego z odpowiedzialności kontraktowej, jak i deliktowej), a nawet zadośćuczynienia.

Dobry adwokat z Łodzi Anna Uznańska – reprezentuję swoich klientów w sprawach nieudanych zabiegów medycyny estetycznej dokonywanych przez kosmetyczki (nieumiejętnie podany kwas hialuronowy, botoks, uszkodzenie nerwu, porażenie nerwów itd.) dochodzę odszkodowania i zadośćuczynienia za zniszczone w trakcie koloryzacji włosy. Jeżeli szukasz pomocy prawnej po nieudanym zabiegu medycyny estetycznej zapraszam serdecznie do kontaktu z Kancelarią.