Możliwość poniesienia szkody, rozumianej jako szkoda na osobie, czyha na nas na każdym kroku. Aby doznać uszczerbku na zdrowiu, wcale nie musimy wziąć udziału w spektakularnym karambolu drogowym, czy wyjść z obrażeniami z groźnej katastrofy budowlanej. Praktyka pokazuje, że większość szkód osobowych odnoszonych w życiu codziennym, zachodzi w trakcie wykonywania prostych, zwykłych czynności, jak chociażby wyjście do sklepu na zakupy, czy wizyta u lekarza. Czy wadliwie przystosowana infrastruktura, która w teorii powinna służyć sprawnemu i bezpiecznemu poruszaniu się pieszych (chodniki, trakty, schody), w razie wystąpienia szkody, może stanowić źródło roszczeń odszkodowawczych?

Odszkodowanie za wypadek na nieprzystosowanym do użytku chodniku. Do czego zobowiązany jest zarządca chodnika?

Osoby piesze mogą liczyć na ochronę przed wypadkami na chodnikach, poprzez zobowiązanie właściwych podmiotów do utrzymania ich w stanie umożliwiającym bezpieczne korzystanie z nich zgodnie z przeznaczeniem. W praktyce, sprowadza się to do wymagania od właściciela bądź zarządcy traktu, aby chodnik nie miał nierówności, wyszczerbień, dziur, luźnych płyt lub kostek, które ostatecznie mogłyby wpłynąć na zachwianie lub nawet utratę równowagi korzystającego z chodnika. Chodnik, oprócz dobrego stanu technicznego, powinien być również sukcesywnie oczyszczany ze wszelkich substancji, które mogłyby przyczynić się do powstanie szkody, w praktyce najczęściej sprowadza się to do obowiązku odśnieżania oraz odladzania chodnika, ale także do dbania o to, by nie znajdowały się na nim śliskie, bądź tłuste plamy, które ostatecznie mogłyby przynajmniej przyczynić się do powstania szkody.

Jak określić podmiot odpowiedzialny do naprawienia powstałej „szkody chodnikowej”?

Praktyka wskazuje, że uzyskanie świadczenia odszkodowawczego od podmiotu zobowiązanego do utrzymania chodnika w stanie niegenerującym zagrożenia dla osób z niego korzystających, spotyka się z komplikacjami związanymi z faktem, że żaden z podmiotów wykazujących jakiekolwiek powiązania z problematycznym chodnikiem, nie poczuwa się do odpowiedzialności za jego prawidłowe utrzymanie. Z powyższego względu, dochodzenie tego typu roszczeń na własną rękę, zawsze wiąże się z ryzykiem, bowiem w przypadku wytoczenia powództwa przeciwko niewłaściwemu podmiotowi, poszkodowany naraża się na podniesienie zarzutu braku legitymacji procesowej biernej, którego uwzględnienie przez sąd doprowadzi do oddalenia powództwa. Trudności w określeniu właściwego podmiotu wynikają z faktu, że odpowiedzialność za utrzymanie chodnika w należytym stanie, nie zawsze spoczywa na jego właścicielu. Kto zatem odpowiada za szkodę chodnikową? W przypadku szkody powstałej na trakcie publicznym, za stan nawierzchni chodnika odpowiedzialna jest gmina lub miasto, zaś za chodniki osiedlowe odpowiadają zarząd osiedla, spółdzielnia mieszkaniowa lub wspólnota mieszkaniowa. Z kolei, jeśli chodnik znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie prywatnej posesji, za jego stan – co do zasady, odpowiedzialny jest właściciel posesji. Odmiennie sytuacja wygląda w przypadku wydzierżawienia terenu – wówczas, za zachowanie odpowiedniego stanu chodnika odpowiada dzierżawca, właściciel zaś jest od odpowiedzialności zwolniony.

Zasady dotyczące prawidłowego oznaczenia podmiotu odpowiedzialnego do naprawienia szkody powstałej wskutek niezachowania chodnika w należytym stanie, będą się kształtować inaczej, jeśli zarządca lub dzierżawca terenu korzysta z usług zewnętrznego przedsiębiorstwa, którego zadaniem jest np. odśnieżanie chodników lub przystosowanie i zabezpieczenie terenu np. w trakcie wykonywania prac budowlanych, czy remontowych.

Jestem ofiarą tzw.: „szkody chodnikowej”. Czego mogę się domagać od zarządcy chodnika?

Katalog świadczeń, których osoba poszkodowana może się domagać jest szeroki, a możliwość konfiguracji zakresu roszczenia dostosowany jest to wielu stanów faktycznych. Ostatecznie, ustalenie rzeczywistego zakresu roszczenia odszkodowawczego osoby poszkodowanej, możliwe jest po dokonaniu wnikliwej analizy sprawy, zgromadzonych dowodów, rekonstrukcji przebiegu zdarzenia, a także po dokonaniu wywiadu, których udzieli odpowiedzi na takie pytania jak: „Jak rozległy jest zakres obrażeń poszkodowanego?”, czy: „Jak zmieniło się życie poszkodowanego w związku z doznaniem wypadku na chodniku?”. Nierzadko upadek na chodniku nie kończy się jedynie na zwichnięciu, bądź względnie niegroźnym złamaniu kości. W przypadku doznania urazu kręgosłupa lub czaszki, taka błahostka jak poślizgnięcie się na oblodzonym chodniku, bądź potknięcie się o wyszczerbienie, może ostatecznie zamienić życie człowieka w koszmar naznaczony piętnem poważnej niepełnosprawności.

Poszkodowany wskutek doznania szkody chodnikowej, w zależności od stanu faktycznego, może dochodzić takich roszczeń jak odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Zakres roszczenia będzie wówczas ściśle związany z zakresem doznanych obrażeń oraz miarą bólu i cierpienia stanowiących ich następstwo. Na tym wachlarz możliwości przysługujących poszkodowanym się jednak nie kończy. Prócz odszkodowania i zadośćuczynienia za krzywdę, osoba która nabawiła się urazu wskutek upadku na chodniku, może domagać się również zapłaty: 

• odszkodowania za koszty leczenia – w tym kosztów wszelkich przeprowadzonych zabiegów medycznych, zakupionych leków oraz sprzętu specjalistycznego, terapii rehabilitacyjnej, a także kosztów dojazdów do lekarzy lub rehabilitantów – oczywiście o ile fakt poniesienia wydatków w określonej wysokości, zostanie udowodniony,
• odszkodowanie za zniszczenia mienia – wskutek upadku na chodniku, często prócz ciała poszkodowanego, uszkodzeniu ulegają także elementy należącego do niego mienia, jak np. odzież, telefon, czy komputer przenośny. W razie wykazania, że uszkodzenie danego przedmiotu jest związane ze szkodą chodnikową, możesz żądać zwrotu także jego wartości,
• odszkodowanie za poniesione straty – upadek na chodniku w skrajnych sytuacjach potrafi doprowadzić nawet do niepełnosprawności, przez wzgląd na którą wszystkie aspekty życia poszkodowanego – w tym życie zawodowe, ulegają drastycznej zmianie. W sytuacji, kiedy poszkodowany – pomimo zakończenia leczenia, nie jest w stanie odzyskać sprawności fizycznej niezbędnej do świadczenia pracy, wykonywanej przed wypadkiem, może on żądać kosztów niezbędnych dla przekwalifikowania się, w szczególności: jeśli przekwalifikowanie wiąże się z odbycie odpłatnych szkoleń i kursów,
• odszkodowanie z tytułu utraconego dochodu – niestety, ofiary poważniejszych szkód chodnikowych nie zawsze mają sposobność powrotu do pracy po rehabilitacji, czy nawet przekwalifikowania się. Część szkód skutkuje orzeczeniem o trwałej niezdolności do pracy. Odszkodowanie z tytułu utraconego dochodu należy się poszkodowanym, którzy w następstwie odniesionych obrażeń, nie mogą pracować,
• renta z tytułu zwiększonych potrzeb o charakterze czasowym lub stałym, w zależności od określenia okresu trwania zwiększonych potrzeb u poszkodowanego, związanych z koniecznością zaangażowania specjalistycznej opieki medycznej, wdrożenia zabiegów rehabilitacyjnych, zakupu sprzętu medycznego, czy leków. Renty czasowej można żądać, gdy konsekwencje szkody są długotrwałe, lecz odwracalne. W sytuacji, gdy konsekwencje mają charakter nieodwracalny, możliwe jest ustalenie stałej renty.

Udokumentowanie przebiegu zdarzenia – kwestia o której bezwzględnie musisz pamiętać!

Oczywistym jest, że w sytuacji doznania szkody na chodnika, w następstwie której dochodzi np. do złamania kości, naszą pierwszą myślą jest to, aby uśmierzyć doznany ból. Jednakże, w kontekście dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, niezwykle istotnym jest, aby po chwili pierwszego szoku, otrząsnąć się z negatywnych myśli i zacząć działać racjonalnie. Udokumentowanie szkody, a w szczególności: wykonanie fotografii miejsca zdarzenia (na których uwidocznione będą zaniedbania zarządcy chodnika), zapisanie numeru telefonu od świadków zdarzenia, bądź względnie – odebranie od nich oświadczenia o przebiegu zdarzenia, jak również szybka reakcja o udostępnienie materiału z monitoringu, może znacznie ułatwić skuteczne dochodzenie roszczeń za wynikłą szkodę.

Rozważ również zaangażowanie służb mundurowych takich jak Straż Miejska, czy Policja. Spisany przez nie protokół, będzie stanowił solidny dowód przebiegu zdarzenia, a co więcej, interwencja może zakończyć się dla podmiotu odpowiedzialnego za stan chodnika karą grzywny, bowiem brak utrzymania czystości i porządku w obrębie nieruchomości, pomimo istnienia takie obowiązku, może zostać zakwalifikowany jako wykroczenie opisane w art. 117 kodeksu wykroczeń.

Niezwykle przydatna może okazać się także dokumentacja sporządzona przez ratowników medycznych, wchodzących w skład pogotowia ratunkowego, które zostanie wezwane na miejsce wypadku. Na jej podstawie będzie można ubiegać się o odszkodowanie za poniesione obrażenia. 

Należy także zbierać rachunki za kolejne wizyty lekarskie, rehabilitację czy wykonane zabiegi. Paragony, faktury VAT, wraz z całą dokumentacją medyczną będą konieczne do tego, aby otrzymać odszkodowanie za koszty leczenia. Będą one kluczowe oszacowania wysokości należnego odszkodowania.

Jak uruchomić procedurę, która pozwoli mi na uzyskanie należnego odszkodowania?

            Twoim pierwszym krokiem powinno być skompletowanie całej zgromadzonej dokumentacji związanej ze zdarzeniem oraz ustalenie podmiotu odpowiedzialnego za zachowanie chodnika w stanie niepowodującym niebezpieczeństwa dla osób korzystających z chodnika. Wówczas, właściwy podmiot może samodzielnie ustosunkować się do przedstawionych roszczeń, jednak w praktyce najczęściej następuje odesłanie osoby poszkodowanej do ubezpieczyciela, poprzez wskazanie jej: numeru polisy ubezpieczeniowej oraz zakładu ubezpieczeniowego, z którym podmiot odpowiedzialny za stan chodnika, zawarł stosowną umowę ubezpieczenia.

            Po zgłoszeniu sprawy do zakładu ubezpieczeń, ten ma 30 dni (w sprawach szczególnie zawiłych: 60 dni) na rozpoznanie sprawy. Osoba poszkodowana, co do zasady ma 3 lata na zgłoszenie wypadku, chyba że w następstwie wypadku, podmiot odpowiedzialny za utrzymanie chodnika w stanie niepowodującym niebezpieczeństwa dla jego użytkowników został skazany wyrokiem karnym. Wówczas, termin na zgłoszenie szkody ulega przedłużeniu, aż do 20 lat.

Szkoda chodnikowa – kluczowe kwestie

• Możesz domagać się naprawienia szkody wynikłej wskutek uszczerbku na zdrowiu doznanego wskutek niezachowania chodnika w należytym stanie,
• Odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, to nie jedynie świadczenia, których możesz dochodzić w związku z doznaniem szkody chodnikowej, katalog dostępnych roszczeń może być znacznie szerszy,
• Pamiętaj, że nie zawsze właściciel chodnika, będzie podmiotem odpowiedzialnym za naprawienie doznanej przez Ciebie szkody. Dokładna analiza sprawy pod tym kątem zapobiegnie późniejszym trudnościom w dochodzeniu odszkodowania,
• Właściwe udokumentowanie zdarzenia, które doprowadziło do szkody chodnikowej, może przesądzić o wysokości, a nawet o zasadności Twoich roszczeń. Bezwzględnie pamiętaj o zabezpieczeniu dowodów, wykazujących czas, miejsce oraz przebieg zdarzenia,
• Termin na zgłoszenie szkody zasadniczo wynosi 3 lata. Tylko w wyjątkowych przypadkach jest on dłuższy.

Jeżeli doznałeś uszczerbku na zdrowiu i chcesz dochodzić należnego Ci odszkodowania i zadośćuczynienia warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika. 

Adwokat Anna Uznańska z Łodzi, reprezentuję klientów w sprawach o odszkodowanie i zadośćuczynienie za wypadki, pomagam klientom przejść przez proces likwidacji szkody przed ubezpieczycielami jak również w postępowaniu przed sądem. Posiadam wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu spraw sądowych.