Czy na wycinkę drzew potrzebne jest zezwolenie? A co z krzewami? Czy właściciel działki musi mieć zgodę na wycinkę drzew na swojej posesji? Wychodzisz z założenia, że Twoja działka i Twoje drzewa, więc możesz z nimi robić co chcesz? Możesz być w błędzie. Dlaczego?

Zasadą jest, że usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia  wydanego na wniosek  posiadacza nieruchomości – za zgodą właściciela tej nieruchomości lub na wniosek właściciela urządzeń przesyłowych, jeżeli drzewo lub krzew zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń. W odniesieniu do wycinki drzew dokonywanej przez osoby fizyczne w celach niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej konieczne jest zaś nie zezwolenie na wycinkę, a zgłoszenie zamiaru wycinki i odczekanie na upływ terminu na zgłoszenie sprzeciwu przez orgam.

Zgoda właściciela nieruchomości nie jest wymagana w przypadku wniosku złożonego przez:

• spółdzielnię mieszkaniową;
• wspólnotę mieszkaniową, w której właściciele lokali powierzyli zarząd nieruchomością wspólną zarządowi, zgodnie z ustawą z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz.U. z 2021 r. poz. 1048);
• zarządcę nieruchomości będącej własnością Skarbu Państwa.

Zgoda właściciela nieruchomości nie jest wymagana także w przypadku wniosku złożonego przez użytkownika wieczystego lub posiadacza nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym.

Wycinka drzew przez spółdzielnię mieszkaniową  lub wspólnotę mieszkaniową

Spółdzielnia mieszkaniowa informuje, w sposób zwyczajowo przyjęty (np. przez ogłoszenie na tablicy ogłoszeń), członków spółdzielni, właścicieli budynków lub lokali niebędących członkami spółdzielni oraz osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, a zarząd wspólnoty mieszkaniowej – członków wspólnoty, o zamiarze złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, wyznaczając co najmniej 30-dniowy termin na zgłaszanie uwag. Wniosek może być złożony nie później niż w terminie 12 miesięcy od upływu terminu na zgłaszanie uwag.

Kto wydaje zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów?

Zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, a w przypadku gdy zezwolenie dotyczy usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków – wojewódzki konserwator zabytków. Co istotne, zezwolenie na usunięcie drzewa w pasie drogowym drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli, wydaje się po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska, a zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu na obszarach objętych ochroną krajobrazową w granicach parku narodowego albo rezerwatu przyrody wydaje się po uzgodnieniu odpowiednio z dyrektorem parku narodowego albo regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. W takim przypadku organ właściwy do wydania zezwolenia niezwłocznie przekazuje do uzgodnienia projekt zezwolenia wraz z aktami sprawy, w tym dokumentację fotograficzną drzewa lub krzewu.

W razie potrzeby przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego regionalny dyrektor ochrony środowiska albo dyrektor parku narodowego zawiadamia o jego wszczęciu. Jeżeli organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska nie wyrazi stanowiska w terminie 30 dni, a w przypadku przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego – 60 dni, od dnia otrzymania projektu zezwolenia, uznaje się za uzgodnienie zezwolenia.

Co musi zawierać wniosek o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu?

Wniosek o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu zawiera:

• imię, nazwisko i adres albo nazwę i siedzibę posiadacza i właściciela nieruchomości albo właściciela urządzeń przesyłowych;
• oświadczenie o posiadanym tytule prawnym władania nieruchomością albo oświadczenie o posiadanym prawie własności urządzeń przesyłowych;
• zgodę właściciela nieruchomości, jeżeli jest wymagana;
• nazwę gatunku drzewa lub krzewu;
• obwód pnia drzewa mierzony na wysokości 130 cm, a w przypadku gdy na tej wysokości drzewo:

1. posiada kilka pni – obwód każdego z tych pni,
2. nie posiada pnia – obwód pnia bezpośrednio poniżej korony drzewa;

• wielkość powierzchni, z której zostanie usunięty krzew;
• miejsce, przyczynę, termin zamierzonego usunięcia drzewa lub krzewu, oraz wskazanie czy usunięcie wynika z celu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej;
• rysunek, mapę albo wykonany przez projektanta posiadającego odpowiednie uprawnienia budowlane projekt zagospodarowania działki lub terenu w przypadku realizacji inwestycji, dla której jest on wymagany zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane – określające usytuowanie drzewa lub krzewu w odniesieniu do granic nieruchomości i obiektów budowlanych istniejących lub projektowanych na tej nieruchomości;
• projekt planu:
• nasadzeń zastępczych, rozumianych jako posadzenie drzew lub krzewów, w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych drzew lub o powierzchni nie mniejszej niż powierzchnia usuwanych krzewów, stanowiących kompensację przyrodniczą za usuwane drzewa i krzewy w rozumieniu art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – prawo ochrony środowiska lub  przesadzenia drzewa lub krzewu. Jeżeli są planowane, wykonany w formie rysunku, mapy lub projektu zagospodarowania działki lub terenu, oraz informację o liczbie, gatunku lub odmianie drzew lub krzewów oraz miejscu i planowanym terminie ich wykonania;
• decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach albo postanowienie w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000, w przypadku realizacji przedsięwzięcia, dla którego wymagane jest ich uzyskanie zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, oraz postanowienie uzgadniające wydawane przez właściwego regionalnego dyrektora ochrony środowiska w ramach ponownej oceny oddziaływania na środowisko, jeżeli jest wymagana lub została przeprowadzona na wniosek realizującego przedsięwzięcie;
• zezwolenie w stosunku do gatunków chronionych na czynności podlegające zakazom określonym w ustawie o ochronie przyrody, jeżeli zostało wydane.

Wniosek o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu składa się w postaci papierowej albo formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (formularze wniosku dostępne są online).

Przed wydaniem zezwolenia na wycinkę drzewa organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu dokonuje oględzin w zakresie występowania w ich obrębie gatunków chronionych. W przypadku stwierdzenia, że usunięcie drzewa lub krzewu spowoduje naruszenie zakazów w stosunku do gatunków chronionych, postępowanie zawiesza się do czasu przedłożenia zezwolenia na czynności podlegające zakazom w stosunku do tych gatunków.

Ważne jest to, że wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu może być uzależnione od określonych przez organ nasadzeń zastępczych lub przesadzenia tego drzewa lub krzewu. Organ, wydając zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu uzależnione od wykonania nasadzeń zastępczych, bierze pod uwagę w szczególności dostępność miejsc do nasadzeń zastępczych oraz następujące cechy usuwanego drzewa lub krzewu:

1. wartość przyrodniczą, w tym rozmiar drzewa lub powierzchnię krzewów oraz funkcje, jakie pełnią w ekosystemie,
2. wartość kulturową,
3. walory krajobrazowe,
4. lokalizację.

Usunięcie drzewa przez np. zakład energetyczny za odszkodowaniem dla właściciela nieruchomości

Jeżeli do usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości dochodzi na wniosek właściciela urządzeń przesyłowych (na przykład na wniosek zakładu energetycznego) to właścicielowi nieruchomości lub użytkownikowi wieczystemu przysługuje odszkodowanie. Odszkodowanie przysługuje od właściciela urządzeń. Ustalenie wysokości odszkodowania za drzewo lub krzew oraz za ich usunięcie następuje w drodze umowy stron. W przypadku gdy strony nie zawrą umowy w terminie 30 dni od dnia usunięcia drzewa lub krzewu, odszkodowanie ustala organ, który wydał zezwolenie na ich usunięcie.

Kiedy nie stosujemy przepisów o wydaniu zezwolenia?

Przepisów o wydaniu zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewów nie stosuje się do:

• krzewu albo krzewów rosnących w skupisku, o powierzchni do 25 m2;
• krzewów na terenach pokrytych roślinnością pełniącą funkcje ozdobne, urządzoną pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków posadzonych roślin, z wyłączeniem krzewów w pasie drogowym drogi publicznej, na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków oraz na terenach zieleni;
• drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:
  • 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego;
  • 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego;
  • 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew;
• drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej;
• drzew lub krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego;
• drzew lub krzewów na plantacjach lub w lasach w rozumieniu ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach;
• drzew lub krzewów owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni;
• drzew lub krzewów usuwanych w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych;
• drzew lub krzewów usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu z obszarów położonych między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, z wału przeciwpowodziowego i terenu w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału;
• drzew lub krzewów, które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a także utrudniają eksploatację urządzeń kolejowych albo powodują tworzenie na torowiskach zasp śnieżnych, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu;
• drzew lub krzewów stanowiących przeszkody lotnicze, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu;
• drzew lub krzewów usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu ze względu na potrzeby związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych;
• drzew lub krzewów usuwanych z obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody nieobjętego ochroną krajobrazową;
• drzew lub krzewów usuwanych w ramach zadań wynikających z planu ochrony lub zadań ochronnych parku narodowego lub rezerwatu przyrody, planu ochrony parku krajobrazowego, albo planu zadań ochronnych lub planu ochrony dla obszaru Natura 2000;
• prowadzenia akcji ratowniczej przez jednostki ochrony przeciwpożarowej lub inne właściwe służby ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia;
• drzew lub krzewów stanowiących złomy lub wywroty usuwanych przez:
  • jednostki ochrony przeciwpożarowej, jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, właścicieli urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, zarządców dróg, zarządców infrastruktury kolejowej, gminne lub powiatowe jednostki oczyszczania lub inne podmioty działające w tym zakresie na zlecenie gminy lub powiatu,
  • inne podmioty lub osoby, po przeprowadzeniu oględzin przez organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, potwierdzających, że drzewa lub krzewy stanowią złom lub wywrot;
• drzew lub krzewów należących do IGO stwarzających zagrożenie dla Unii lub do IGO stwarzających zagrożenie dla Polski (IGO to inwazyjne gatunki obce).

Jeżeli nie zezwolenie to co? Procedura wycinki drzew na prywatnej posesji. Czy możesz wyciąć drzewa na własnej działce bez zezwolenia?

Na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych, gdy wycinka nie ma związku z prowadzeniem  działalności gospodarczej wycinka drzew objęta jest zgłoszeniem. Właściciel nieruchomości jest obowiązany dokonać zgłoszenia wycinki drzew do organu (wójt, burmistrz, prezydent) zamiaru usunięcia drzewa, jeżeli obwód pnia drzewa mierzonego na wysokości 5 cm przekracza:

1. 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego;
2. 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego;
3. 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.

W terminie 21 dni od dnia doręczenia zgłoszenia  zamiary wycinki organ dokonuje oględzin w celu ustalenia nazwy gatunku drzewa, obwodu pnia ustalonego na wysokości 5 cm, a w przypadku gdy na tej wysokości drzewo:

1. posiada kilka pni – obwodu każdego z tych pni,
2. nie posiada pnia – obwodu pnia poniżej korony drzewa.

 Z dokonanych oględzin sporządza się protokół. Po dokonaniu oględzin, organ w terminie 14 dni od dnia oględzin może, w drodze decyzji administracyjnej, wnieść sprzeciw. Usunięcie drzewa może nastąpić, jeżeli organ nie wniósł sprzeciwu w tym terminie. Warto wiedzieć, że organ  może przed upływem terminu na wniesienie sprzeciwu wydać zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu. Wydanie zaświadczenia wyłącza możliwość wniesienia sprzeciwu oraz uprawnia do usunięcia drzewa. Ważne jest to, że w przypadku nieusunięcia drzewa przed upływem 6 miesięcy od przeprowadzonych oględzin usunięcie drzewa może nastąpić po dokonaniu ponownego zgłoszenia. Organ może wnieść sprzeciw jedynie w przypadkach określonych w ustawie o ochronie przyrody.  

Jakie są opłaty za usunięcie drzew lub krzewów?

Posiadacz nieruchomości ponosi opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu.  Opłaty naliczane są w zezwoleniu na usunięcie drzewa lub krzewu i pobierane przez organ właściwy do wydania tego zezwolenia. Opłatę za usunięcie drzewa ustala się mnożąc liczbę cm obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm i stawkę opłaty określoną w rozporządzeniu. Pamiętaj jednak o tym, że nie nalicza się opłat za usunięcie drzew lub krzewów, na których usunięcie nie jest wymagane zezwolenie.

Jakie kary grożą za wycinkę bez zezwolenia lub bez zgłoszenia?

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza karę za:

1. usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia;
2. usunięcie drzewa lub krzewu bez zgody posiadacza nieruchomości;
3. zniszczenie drzewa lub krzewu;
4. uszkodzenie drzewa spowodowane wykonywaniem prac w obrębie korony drzewa;
5. usunięcie drzewa bez dokonania zgłoszenia lub przed upływem terminu na sprzeciw.

Kara jest nakładana na posiadacza nieruchomości, albo właściciela urządzeń przesyłowych albo na inny podmiot, jeżeli działał bez zgody posiadacza nieruchomości. Uiszczenie kary następuje w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja w sprawie wymierzenia kary stała się ostateczna.

Kara pieniężna za wycinkę bez zezwolenia (zgłoszenia). Co warto wiedzieć?

• Karę za nielegalną wycinkę ustala się w wysokości dwukrotnej opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu, a w przypadku, w którym usunięcie drzewa lub krzewu jest zwolnione z obowiązku uiszczenia opłaty, administracyjną karę pieniężną ustala się w wysokości takiej opłaty, która byłaby ponoszona, gdyby takiego zwolnienia nie było.
• W przypadku uszkodzenia drzewa administracyjną karę pieniężną ustala się w wysokości opłaty za usunięcie drzewa pomnożonej przez 0,6. Jeżeli ustalenie obwodu lub gatunku usuniętego lub zniszczonego drzewa jest niemożliwe z powodu wykarczowania pnia i braku kłody, dane do wyliczenia administracyjnej kary pieniężnej ustala się na podstawie informacji zebranych w toku postępowania administracyjnego, powiększając ją o 50%.
• Jeżeli ustalenie obwodu usuniętego lub zniszczonego drzewa jest niemożliwe z powodu braku kłody, obwód do wyliczenia administracyjnej kary pieniężnej ustala się, przyjmując najmniejszą średnicę pnia i pomniejszając wyliczony obwód o 10%.
• Jeżeli ustalenie wielkości powierzchni usuniętych lub zniszczonych krzewów jest niemożliwe, z powodu usunięcia pędów i korzeni, wielkość tę przyjmuje się na podstawie informacji zebranych w toku postępowania administracyjnego.
• Z punktu widzenia właścicieli działek ważne jest to, że w przypadku usunięcia drzewa lub krzewu obumarłego albo nierokującego szansy na przeżycie, złomu lub wywrotu, wysokość administracyjnej kary pieniężnej obniża się o 50%. Warto również wiedzieć, że w przypadku usunięcia albo zniszczenia drzewa lub krzewu, albo uszkodzenia drzewa w okolicznościach uzasadnionych stanem wyższej konieczności, nie wymierza się administracyjnej kary pieniężnej.
• Kary za nielegalną wycinkę nieuiszczone w wyznaczonym terminie, podlegają wraz z odsetkami za zwłokę przymusowemu ściągnięciu w trybie określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
• Należność z tytułu kary za nielegalną wycinkę drzew przedawnia się po upływie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności.
• Nie wszczyna się postępowania w sprawie wymierzenia kary za nielegalną wycinkę, a postępowanie wszczęte w tej sprawie umarza się, jeżeli od końca roku, w którym usunięto lub zniszczono drzewo lub krzew albo uszkodzono drzewo, upłynęło 5 lat.
• Organ może umorzyć 50% wymierzonej kary, o której mowa w ust. 1 lub 2, osobom fizycznym, które na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej usunęły lub zniszczyły drzewo lub krzew albo uszkodziły drzewo, w przypadku gdy osoby te nie są w stanie uiścić kary w pełnej wysokości bez znacznego uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, jeżeli dochód miesięczny na jednego członka gospodarstwa domowego nie przekracza 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku.

Reasumując, wycinka drzew nawet na własnej posesji może narazić właściciela na karę pieniężną. Jeżeli chcesz dokonać wycinki drzew na własnej działce pamiętaj o konieczności zgłoszenia zamiaru wycinki drzew. Organ w takiej sytuacji nie wydaje zezwolenia na wycinkę drzewa, ale może wyrazić swój sprzeciw (w terminie 14 dni od daty dokonania oględzin drzewa). Jeżeli nie wyrażono sprzeciwu możesz dokonać wycinki.  Jeżeli obciążono Cię karą pieniężną za wycinkę drzewa bez zgłoszenia warto zweryfikować czy nie istniały podstawy do obniżenia wysokości kary pieniężnej lub do odstąpienia od jej wymierzenia (co powinno mieć miejsce w okolicznościach uzasadnionych stanem wyższej konieczności).

Prawnik z Łodzi Anna Uznańska – reprezentuję swoich klientów w postępowaniach administracyjnych, również w zakresie nielegalnej wycinki drzew. Pomagam swoim klientom w zgłoszeniach zamiaru wycinki drzew, oceniam ryzyka jak również reprezentuję  w sprawach wymierzonych kar pieniężnych.